Υπαίθρια ιερά της αρχαίας Θράκης.

Εισαγωγή

Στην έρευνα αυτή παρουσιάζω μερικές κοσμικές ιεροφάνειες/θεοφάνειες, που εντοπίσαμε* στην περιοχή της Θράκης, με την ιερότητα να αποκαλύπτεται σε διάφορα κοσμικά επίπεδα, τη Γη, τα Νερά, τους Βράχους. Αυτές οι ιεροφάνειες περιγράφουν τη διαλεκτική του ιερού, καθώς και τις δομές μέσα στις οποίες τοποθετείται σε κάποια δεδομένη ιστορική στιγμή, δείχνοντας την προσήλωση των Θρακών σε ένα τρόπο σκέψης σαφώς αρχαϊκό, περιβάλλοντας την πέτρα ή το νερό με το γόητρο της ιερότητας. Η στερεότητα, η τραχύτητα, η διάρκεια της ύλης, αντιπροσωπεύει για τη θρησκευτική συνείδηση του πρωτόγονου μια ιεροφάνεια. Τα νερά εξαγνίζουν, αναγεννούν, θεραπεύουν, προφητεύουν εξασφαλίζουν την αιώνια ζωή, απορροφούν το κακό, χάρη στη δύναμη αφομοίωσης και αποσύνθεσης που διαθέτουν. Συνδυαζόμενα νερό και πέτρα-βράχος, ενσωματώνουν μια ιεροφάνεια και αποτελούν τις στοιχειώδεις έννοιες του ιερού τόπου.

Οι πιο αρχαϊκοί ιεροί τόποι που γνωρίζουμε, συνιστούν έναν μικρόκοσμο

από τοπία με πέτρες, δάση, παρουσία νερού, (πηγές, ρυάκια, ποτάμια ), λαξεύσεις ζώων ή φυτών · όλα αυτά αποτελούν τοτεμικά κέντρα των αρχέγονων ιερών τόπων. Η ελκυστική άποψη ότι η λατρεία των ζώων ή των φυτών, που ως περισσότερο πρωτόγονη προηγήθηκε της πίστης σε ανθρωπόμορφους θεούς επιβεβαιώνεται στη Θράκη, καθώς η ανακάλυψη του τοτεμισμού ως πρωταρχική μορφή θρησκείας μας οδηγεί στη γνωστή λογική, πως πίσω από τους θεούς των Ελλήνων, ανακαλύπτονται πρόδρομοί τους ζώα και φυτά που λατρεύονταν ως θεοί, ζώα-θεοί και φυτά-θεοί.( BURKERT 1993, 151). Στη Θράκη της πρώιμης εποχής του σιδήρου 1050-7^ος αι. π.Χ. οι ιεροί χώροι αποκαλύπτονται από την παρουσία ολόγλυφων πέτρινων-λίθινων μανιταριών και αργότερα με την λάξευση ανθρωπόμορφων κογχών, που απεικονίζουν τη θεότητα της γης τη Δήμητρα ή Μεγάλη Μητέρα. Σ’ αυτό το άρθρο, δημοσιεύω επιλεκτικά οκτώ ιερά, (Χάρτης 1), επτά από τα οποία βρίσκονται στην περιοχή του νότιου και κεντρικού Νομού Έβρου και ένα στο Νομό Ροδόπης. Κύριο συστατικό των ιεροφανειακών αυτών χώρων, είναι άλλοτε το τοτεμικό σύμβολο, που ορίζει το τοτεμικό κέντρο και άλλοτε ανθρωπόμορφες λαξεύσεις βράχων και menhir, που ο άνθρωπος λάξευσε σε χώρους που του αποκαλύπτονται λόγω του προσανατολισμού τους, της ιδιαίτερης τοποθεσίας τους, του περίεργου βραχώδους περιγράμματός τους, ή λόγω της παρουσίας του νερού κάποιας πηγής. Στο χάρτη που παραθέτω,

σημειώνω σε πράσινο πλαίσιο τον αύξοντα αριθμό που αντιστοιχεί στα υπαίθρια ιερά και τις ιεροφάνειες που περιγράφω και σχολιάζω με την σχετική

βιβλιογραφία. Εύχομαι, οι συντεταγμένες που παραθέτω για τα μνημεία, να μην αποτελέσουν αιτία καταστροφής τους, όπως το μνημείο α/α : 7, εικ.11, που πιθανόν καταστράφηκε από θησαυροκυνηγούς ή από κάποιους ηθικολόγους

επιστήμονες των μυστηριακών θρησκειών, καθώς οι πρώτοι διαθέτουν πανάκριβους ανιχνευτές μετάλλων και δεν συνηθίζουν να καταστρέφουν

αν δεν εντοπίσουν πολύτιμο μέταλλο.